Từ đầu tháng 11-2021, chiến dịch tiêm chủng vắc-xin Covid-19 cho trẻ từ 12-17 tuổi chính thức triển khai trên toàn quốc, trong đó sẽ triển khai tại các tỉnh thành đang có dịch, đang thực hiện giãn cách xã hội hoặc địa phương có mật độ dân cư đông, nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2 cao...
PGS-TS Dương Thị Hồng, Phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Phó trưởng ban điều hành chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, cho biết từ nay đến cuối năm, ngành y tế phấn đấu tiêm ít nhất 1 mũi cho tất cả trẻ em 12-17 tuổi. "Nếu được cung ứng đủ vắc-xin, trong tháng 12-2021 và những tháng đầu năm 2022, chúng tôi tin tưởng sẽ sớm bao phủ 2 mũi vắc-xin cho cả người lớn và trẻ em"- bà Hồng nói.
PGS-TS Dương Thị Hồng, Phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương - Ảnh: Quang Hùng
Theo PGS Hồng, vắc-xin hiện tại được sử dụng tiêm chủng cho trẻ em 12-17 tuổi là vắc-xin Comirnaty của Pfizer, tương tự người từ 18 tuổi trở lên.
Liều lượng 0,3 ml mỗi liều, đường dùng tiêm bắp; lịch tiêm gồm 2 mũi, khoảng cách giữa 2 mũi từ 3 đến 4 tuần (21-28 ngày).
PGS Dương Thị Hồng đề nghị các điểm tiêm tuân thủ theo đúng các hướng dẫn về chuyên môn của Bộ Y tế liên quan đến tiêm chủng. Tổ chức tiêm chủng cho trẻ em theo hình thức chiến dịch, do đó ngành giáo dục cần phối hợp chặt chẽ với ngành y tế.
Sự phối hợp của các nhà trường với y tế trong công tác tiêm chủng rất quan trọng để đảm bảo tiêm chủng an toàn, đồng thời đặc biệt chú ý giãn cách phòng chống dịch. Tất cả các bàn tiếp đón, khám sàng lọc, tư vấn, bàn tiêm, theo dõi sau tiêm… phải bố trí khoa học.
"Trẻ em trong lứa tuổi này thường có phản ứng dây chuyền, do đó khi 1 trẻ nào có biểu hiện lo sợ hay e ngại tiêm thì sẽ dễ gây ra phản ứng lan chuyền cho nhiều trẻ khác. Vì vậy nên sắp xếp các phòng tiêm, theo dõi sau tiêm thật hợp lý, có những khoảng cách nhất định"- bà Hồng lưu ý.
PGS Dương Thị Hồng cũng khuyến cáo trong ít nhất 3 ngày đầu sau tiêm cho trẻ, cha mẹ, người giám hộ, thầy cô giáo cần yêu cầu trẻ tránh vận động mạnh, hoạt động thể thao cường độ cao. Điều này sẽ gây tăng áp lực cho tim, biểu hiện viêm cơ tim sẽ trầm trọng hơn.
Lý giải về khuyến cáo trên, PGS Hồng cho biết có một phản ứng không mong muốn với trẻ em sau tiêm vắc-xin Covid-19 đã được ghi nhận tại một số quốc gia là viêm cơ tim. "Sau tiêm, các cháu hoạt động mạnh sẽ tăng thêm áp lực cho tim, biểu hiện viêm cơ tim có thể trở nên trầm trọng hơn nếu không may gặp phản ứng phụ này. Theo các số liệu thống kê tới nay, viêm cơ tim xảy ra nhiều hơn ở mũi thứ 2 và xảy ra ở trẻ trai nhiều hơn trẻ gái"- bà Hồng thông tin.
Chuyên gia khuyến cáo trẻ không nên hoạt động thể thao quá mức sau 3 ngày tiêm vắc-xin Covid-19 - Ảnh: Hoàng Triều
Tuy nhiên, PGS Hồng cũng nhấn mạnh đây là phản ứng rất hiếm gặp. Thống kê về những trường hợp gặp phản ứng phụ này cũng chỉ là số liệu ban đầu vì 36 quốc gia đã tiêm chủng vắc-xin cho trẻ em mới triển khai tiêm gần đây. Số liệu này cần được tiếp tục theo dõi.
Để đảm bảo an toàn tiêm chủng, Bộ Y tế đã đề nghị các chuyên gia về nhi khoa đưa ra hướng dẫn nhận biết triệu chứng ban đầu, phác đồ điều trị viêm cơ tim.
Thông tin thêm về phản ứng phụ sau tiêm vắc-xin Covid-19 ở trẻ nhỏ, PGS-TS Trần Minh Điển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết hiện không có báo cáo liên quan đến tử vong với tất cả trường hợp viêm cơ tim sau tiêm vắc-xin Covid-19. Dù vậy, Bộ Y tế đã có kế hoạch và tập huấn cho các cơ sở y tế để chuẩn bị thật tốt cho tình huống có ca phản ứng viêm cơ tim, mặc dù tỉ lệ rất thấp.
"Các gia đình không nên lo lắng vì trong quá trình tiêm, trẻ cũng sẽ được theo dõi cẩn thận, xử lý kịp thời nếu có tình huống phát sinh"- PGS Điển nói.
Với các trường hợp có chỉ định tiêm chủng tại bệnh viện, PGS Điển cho biết nhóm này gồm có các trẻ mang bệnh bẩm sinh, bệnh mạn tính, có phản ứng phản vệ độ 3 ở bất kỳ dị nguyên nào hoặc nghe tim phổi thấy bất thường. Tổ chức Y tế thế giới cũng đã khuyến cáo, phải đặc biệt lưu ý đến nhóm trẻ có bệnh nền khi tiêm chủng.
"Trong lần tiêm chủng này, chúng ta sẽ tiêm ở nhóm trẻ từ 12 -17 tuổi. Thông thường, nhóm tuổi này nếu có bệnh bẩm sinh thì đều đã bộc lộ ra hết nên nếu con có bệnh nền cha mẹ có thể đưa các con đến tiêm ở bệnh viện" - PGS Điển cho hay.
Các chuyên gia cũng cho biết phản ứng sau tiêm vắc-xin Covid-19 ở trẻ em cũng tương tự như ở người lớn, phổ biến là đau đầu, đau khớp, đau cơ, đau tại vị trí tiêm. Trẻ cũng có thể bị ớn lạnh, sốt, mệt mỏi. Tuy nhiên chuyên gia lưu ý đối với vắc-xin Pfizer, thường sau tiêm mũi vắc-xin thứ 2 sẽ xảy ra phản ứng nhiều hơn mũi 1.
Các phản ứng có thể xảy ra các phản ứng khác gặp trên tỷ lệ 1/10 trẻ hoặc 1/100 trẻ sau tiêm là buồn nôn, mẩn đỏ tại chỗ tiêm.
Các phản ứng không phổ biến khác dưới 1/1.000 trường hợp là nổi hạch, mất ngủ, đau tứ chi, khó chịu, ngứa tại chỗ tiêm.
Những phản ứng tiếp theo rất hiếm gặp là viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim.
Do đó, sau khi tiêm trẻ cần được theo dõi tại điểm tiêm chủng 30 phút và tiếp tục theo dõi 28 ngày sau tiêm, đặc biệt là trong vòng 7 ngày đầu sau tiêm chủng. Việc theo dõi sau tiêm áp dụng như với người lớn.
