Có dấu hiệu tiếp tay cho doanh nghiệp nhập khẩu cá tầm trái phép?

Ồ ạt nhập khẩu sau chỉ đạo “siết chặt”

Như Tieudung.vn đã thông tin trước đó, ngày 28/1/2020, trước nguy cơ lây lan dịch bệnh Covid-19, Thủ tướng đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-TTg (Chỉ thị 05) về việc phòng, chống dịch bệnh trong đó nêu rõ chỉ đạo cấm nhập khẩu động vật hoang dã vào Việt Nam. Ngày 23/7/2020, Thủ tướng tiếp tục có Chỉ thị số 29/CT-TTg (Chỉ thị 29), chỉ đạo dừng nhập khẩu động vật hoang dã còn sống hay đã chết, trứng, ấu trùng, bộ phận, dẫn xuất của các loài động vật hoang dã (trừ các loài thủy sản phục vụ sản xuất, chế biến làm thực phẩm, thức ăn chăn nuôi đã được công bố theo quy định của pháp luật…).

Cá tầm nuôi trong nước khổ vì cá tầm nhập lậu

Theo Cơ quan quản lý Cites (Công ước về thương mại quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp) Việt Nam (Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ NN-PTNT), cá tầm có tên trong danh sách thuộc phụ lục của Công ước quốc tế về kiểm soát buôn bán các loài hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng (Cites). Đây là loài cần được bảo vệ nên việc xuất - nhập khẩu bắt buộc phải có giấy phép hợp pháp của Cites.

Mặc dù đã có chỉ đạo cụ thể, tuy nhiên số liệu của Tổng cục Hải quan, cho thấy, chỉ trong 2 tháng đầu năm 2021, lượng cá tầm Trung Quốc nhập khẩu về Việt Nam qua 2 cửa khẩu quốc tế là Hữu Nghị (Lạng Sơn) và Kim Thành (Lào Cai) đã đạt con số 812 tấn( riêng Hữu Nghị là 687 tấn).

Cụ thể, tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu Hữu Nghị, trong tháng 1/2021, đơn vị này đã phát hiện lô cá tầm Trung Quốc của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thủy hải sản Thanh Tú (Công ty Thanh Tú) khai báo trên tờ hải quan nhập khẩu không đúng với số lượng cá tầm Trung Quốc nhập về. Số lượng hàng thừa được xác định lên đến 850 kg. Lực lượng chức năng đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 30 triệu đồng đối với công ty này.  

Ngoài ra, các số liệu cũng thể hiện, Công ty Thủy sản Thanh Tú cùng Công ty TNHH Thủy sản Sỹ Hưng (Công ty Sỹ Hưng) cùng địa chỉ đăng ký kinh doanh, cùng do bà Nguyễn Thị Thư là đại diện pháp luật, hiện đang là 2 doanh nghiệp lớn nhất trong lĩnh vực. Chỉ riêng 2 tháng đầu năm 2021, số lượng cá tầm Trung Quốc được 2 công ty này đưa về đạt 375 tấn.

Liên quan đến việc doanh nghiệp ồ ạt nhập khẩu cá tầm nói trên, trước đó, báo cáo của Cơ quan Cites Việt Nam cho thấy, thực hiện Chỉ thị số 05, Cơ quan quản lý Cites Việt Nam đã ban hành văn bản số 17/CTVN-HTQT gửi các tổ chức, cá nhân kinh doanh nhập khẩu, gây nuôi, chế biến, vận chuyển, thương mại mẫu vật động vật hoang dã, Tổng cục Hải quan; Chi cục Kiểm lâm các tỉnh, thành phố với nội dung: Cơ quan quản lý CITES Việt Nam tạm dừng tiếp nhận và thụ lý các hồ sơ đề nghị nhập khẩu mẫu vật động vật hoang dã, không bao gồm mẫu vật từ các phần của động vật hoang dã đã được chế biến như thuốc, nước hoa, đồng hồ, túi xách… từ ngày 28/1/2020 cho đến khi có thông báo mới.

Ngày 3/8/2020, Cơ quan quản lý Cites Việt Nam đã có Văn bản số 75/CTVN Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp nêu rõ về việc nhập khẩu, cho phép nhập khẩu cá tầm là vi phạm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị 05.

Trong thời gian này có 236 giấy phép Cites nhập khẩu cá tầm đã cấp cho 9 công ty còn hiệu lực sử dụng, trong đó có 91 giấy phép được 7 doanh nghiệp đã sử dụng để thực hiện nhập khẩu với số lượng hàng trăm ngàn kg. Điều đó có nghĩa là từ ngày 28/1/2020 đến ngày 23/7/2020, Cites Việt Nam không tiếp nhận và không cấp bất kỳ giấy phép Cites nhập khẩu mẫu vật cá tầm nào vào Việt Nam.

Đến ngày 24/7/2020, khi các doanh nghiệp nộp hồ sơ đề nghị nhập khẩu mẫu vật cá tầm sống, Cites Việt Nam thực hiện rà soát, đối chiếu với số liệu của hải quan và xác định có 7 doanh nghiệp nhập khẩu cá tầm sống trong thời gian thực hiện Chỉ thị 05.

CITES Việt Nam khẳng định, có 7 doanh nghiệp nhập khẩu cá tầm trong thời gian Thủ tướng cấm nhập khẩu theo Chỉ thị 05 và 2 trong số đó (Công ty Thanh Tú và Sỹ Hưng) lại tiếp tục vi phạm khai báo hải quan không đúng với số lượng cá tầm Trung Quốc nhập về nhưng vẫn không bị rút giấy phép hoặc bị cơ quan chức năng đình chỉ nhập khẩu.

Vậy, nguyên nhân của sự bất cập này là từ đâu?

Có dấu hiệu “chống lưng” cho sai phạm?

Theo nguồn tin của PV Kinh tế & Đô thị, ngày 3/8/2020, Cơ quan quản lý Cites Việt Nam đã có Văn bản số 75/CTVN gửi ông Nguyễn Quốc Trị - Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN-PTNT) nêu rõ về việc nhập khẩu, cho phép nhập khẩu cá tầm là vi phạm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị 05. Đồng thời, tạm dừng xử lý hồ sơ đề nghị cấp phép của doanh nghiệp cho đến khi có quyết định xử lý của cơ quan có thẩm quyền về việc xử lý vi phạm của các tổ chức, cá nhân có liên quan vi phạm các điều cấm theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.